Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: İstanbul Üniversitesi, Aziz Sancar Deneysel Tıp Araştırma Enstitüsü, Laboratuvar Hayvanları Ana Bilim Dalı, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2025
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Deniz Mukaddes Türet
Asıl Danışman (Eş Danışmanlı Tezler İçin): Rivaze Kalaycı
Eş Danışman: Dilek Özbeyli
Özet:
Ülseratif kolit
(ÜK), gastrointestinal sistemin oksidatif stres ve iltihaplanmaya atfedilen
genetik ve çevresel faktörleri içeren hastalığıdır. ÜK tedavisinde günümüzde
kullanılan ilaçların yan etkileri ile bu ilaçlara yanıt vermeyen hasta
popülasyonunun yoğunluğu düşünüldüğünde, doğal kökenli yeni diyet bileşikleri
ile hastalığı remisyonda tutmak önemli terapötik stratejilerden biri gibi
görünmektedir ve bitki temelli ajanları araştırmak zorunludur. Bu çalışmada, Türkiye’de
geleneksel tıpta kullanılan Mespilus germanica L. meyvesinin erkek Wistar
albino sıçanlarda asetik asit (AA) kaynaklı kolit modelinde antioksidan,
antiinflamatuar ve antiapoptotik etkileri araştırılmıştır. ÜK modeli yapılmış
hayvanlara grubuna göre; 100, 300 ve 1000 mg/kg/gün Mespilus germanica L. meyve ekstresi oral olarak uygulandı. Diğer
kolit grubuna ise aynı şekilde tıbbi tedavide kullanılan 100 mg/kg/gün Sülfasalazin
verildi. 3 gün uygulanan tedavilerin sonrasında kolonik doku örneklerinde
çalışıldı. Tüm gruplardaki miyeloperoksidaz ve lipid peroksidasyonu düzeyleri
arasında anlamlı fark bulunmadı. Antioksidan manganez süperoksit dismutaz
değerleri AA grubunda kontrol (SF) grubuna göre artarken tedavi gruplarında AA
grubuna göre azaldı. Glutatyon değerleri ise AA grubunda SF grubuna göre
azalırken, 300 ve 1000 mg’lık Mespilus germanica L. tedavi gruplarında
Sülfasalazin grubu ile aynı değerlerdeydi. Bu bulgular, ekstrenin in vitro düşük antioksidan değerleriyle
uyumluydu. Na/K-ATPaz, Toll benzeri
reseptör-9, Matriks metalloproteinaz-3 ve Kaspaz-3, Kaspaz-9 düzeyleri AA
grubunda SF grubuna göre artarken, farklı dozlardaki tedavi gruplarında azaldı.
Proinflamatuar sitokinler TNF-α, IL-1β, IL-17 düzeyleri AA grubunda SF grubuna
göre artarken, Mespilus germanica L. tedavi gruplarında bu sitokinlerin
düzeylerinde AA grubuna göre önemli düşüşler gözlendi. Ayrıca AA grubundaki
makroskobik ve mikroskobik ülser skorlarında tüm tedaviler önemli bir azalmaya
neden olmuştur. Sonuçlar, Mespilus
germanica L. tedavisinin, inflamasyonu ve apoptozu inhibe ederek ve kolon
dokularının histolojik yapısını iyileştirerek hastalık aktivitesini azaltma
potansiyeline sahip olduğunu göstermektedir.
Anahtar Kelimeler: Ülseratif kolit, Mespilus germanica, Sülfasalazin, Makroskobik Skorlama, Wistar albino.
Bu çalışma, İstanbul Üniversitesi
Bilimsel Araştırma Projeleri Birimi tarafından desteklenmiştir. Proje No:
TYL-2023-39977.