Duyurular & Dokümanlar

COVID-19 ve İŞÇİLER: Salgının İlk Döneminde Sanayi İşletmelerinde Çalışan Sendikalı (Mavi Yakalılar)
Rapor
7.09.2020

20 Nisan – 10 Mayıs 2020 tarihleri arasında gerçekleştirilen araştırmanın amacı, sanayi işletmelerinde istihdam edilen mavi yakalı işçilerin, salgının ilk dönemlerinde, çalışma biçimlerinde bir değişim olup olmadığının belirlenmesi ve karşı karşıya kaldıkları Covid-19 kaynaklı riskler ile korku/kaygı/güven düzeylerinin tespit edilmesidir. 

Bu doğrultuda hazırlanan ankette; demografik özellikler, ücret bağımlılığı ve borçlanma, salgın döneminde çalışma biçimi ve ücret değişimi olup olmadığı, iş sağlığı ve güvenliğine ilişkin soruların yanı sıra, hastalık ve istihdama dair kaygıları ile bu süreçte güven algılarındaki değişim ve destek beklentilerini tespit etmeye yönelik sorular yer almaktadır. Ayrıca ankete, katılımcıların genel görüşlerini belirtebilecekleri açık uçlu bir soru da eklenmiştir. Salgının ilk dönemlerinde işçilere doğrudan ulaşmak mümkün olmadığı için çalışmanın sendikalı işçiler ile yürütülmesi tercih edilmiş; hazırlanan çevrimiçi anketler sendikalar kanalıyla işçilere ulaştırılmıştır. Araştırmanın kapsamını; Gıda sanayi, Petrol, Kimya, Lastik, Plastik ve İlaç, Ağaç ve Kağıt ile Metal işkollarında örgütlü sendika üyesi işçiler oluşturmaktadır. Ocak 2020 istatistiklerine göre bu sektörlerde örgütlü toplam 421.516 işçi bulunmaktadır. Türkiye’de örgütlenmenin işkolu düzeyinde gerçekleşmesi nedeniyle, bu sendikalarda beyaz yakalılar ile mavi yakalıların birlikte örgütlendikleri dikkate alınmalıdır. Sendikalar kanalıyla işçilere ulaştırılan ankete 1099 kişiden geri dönüş sağlanmış, veri seti üzerinde gerekli düzenlemeler yapılarak, hatalı ve eksik olan 23 anket ile bu işkollarında büro çalışanı olarak istihdam edilen kişilerin cevapladığı 14 anket değerlendirme dışı bırakılarak, analizler 1062 anket üzerinden gerçekleştirilmiştir.

Araştırma sonuçlarından, salgının ilk dönemlerinde, virüse yakalanma riskine karşın kalabalık fabrikalarda çalışmaya devam eden mavi yakalı işçilerin gelir ve iş kaybı riskinden ziyade sağlık riskini göğüsledikleri anlaşılmaktadır. Yaşamın idamesi için başlıca gelir kaynakları ücret olan işçiler, ailelerine hastalık taşıma korkusuna rağmen, işlerini kaybetmeyi göze alamadıkları için üretimi sürdürmüşlerdir. Genel görüşler kısmında, salgının psikolojik etkilerine dair ifadeler bulunmaktadır. Özellikle evde hamile eşi, yaşlı veya kronik rahatsızlığı olan yakını bulunan işçiler, paranoya, kaygı ve korku yaşadıklarını belirtirken; beyaz yakalı işçiler, yöneticiler ve işverenler evde kalırken, onların çalışmak zorunda bırakılmalarını çifte standart olarak algıladıkları ve bu durumun kendilerini değersiz hissetmelerine sebep olduğu görülmüştür. Yeterli düzeyde maddi ve manevi destekten de mahrum kaldıklarını düşünen işçiler, bu süreçte görmezden gelindikleri, unutuldukları ve risklere karşı yalnız bırakıldıkları için tepkili ve küskündürler. Tüm bu sonuçları, araştırmanın ağırlıklı olarak büyük işletmelerde istihdam edilen sendikalı işçiler ile yapıldığı gerçeğini göz önünde bulundurarak yorumlamak gerekmektedir. Nispeten korumalı olan bu kesimde bile hâkim olan bu umutsuz ve karanlık tablonun, güvencesiz kesimler açısından çok daha ağır koşullar yarattığı düşünülmektedir.